Leerlingenvervoer

Fred Teeven besloot bij het aantreden als voorzitter van werkgeversorganisatie Koninklijk Nederlands Vervoer eerst vooral zijn oor te luisteren te leggen om een goed beeld van het werkveld te krijgen. Dat biedt perspectief, fris nieuw leiderschap en eerst luisteren. Helaas, het beeld dat opduikt in het artikel van Binnenlands Bestuur stemt niet hoopvol. Het leerlingenvervoer zit muurvast is een terechte constatering, vanuit de overheersende beleidskant tenminste. In het artikel komen exact dezelfde argumenten voorbij die we al langer horen. Het is alsof er alleen naar het eigen KNV eiland is geluisterd. Wat de eigen KNV bijdrage is aan dat “muurvast zitten” wordt niet duidelijk.

Dat blijkt bij navraag ook. Teeven is niet op bezoek geweest bij Ouders en Onderwijs en/of LBVSO om te luisteren naar hoe zij goed leerlingenvervoer zien. De hakken staan opnieuw stevig in het zand. Met oplossingen die volgens KNV van leerlingen, scholen en ouders moeten komen, zonder dat zij de kans krijgen de situatie vanuit de kansen en mogelijkheden van een leerling van het speciaal onderwijs toe te lichten. Er wordt gesproken over onzinnige eisen van gemeenten, terwijl de KNV definitie van goed leerlingenvervoer in het artikel niet verder gaat dan personen van A naar B brengen (ongeacht hun zorgbehoefte of wat er onderweg gebeurt). Dat is een enge definitie die geen recht doet aan de leerlingen die gebruik maken van speciaal onderwijs. Hoe zit het dan bij de vervoerders waar het wél goed gaat. Nadere toelichting wat en hoe zij het anders doen, met name in de benadering van kinderen, ontbreekt. Hoe kunnen we daar dan van leren? Het blijft bij de one-liners. Voelen de bedrijven die het beter doen zich nog vertegenwoordigd door zo’n harde opstelling van het bestuur? Een opstelling die misschien past bij CAO onderhandelingen, maar niet bij het samen oplossen van een vervoersprobleem. De interne spiegels, ervaringen van chauffeurs (en leerlingen, ouders en leraren speciaal onderwijs) zijn door jarenlange MBA efficiëntieslagen dof geworden of ontbreken volledig. Niet voor niets is er een chauffeurstekort. Inderdaad het lijkt muurvast te zitten.

Het ontlokte LBVSO een prachtige, ¨Sorry dat we bestaan¨, tweet op X waarin helder naar voren komt waar de pijn zit: “En nee, bespaar ons het bühne-koffiegesprek. Wij zijn geen decorstuk voor uw participatievinkje. U vertegenwoordigt de vervoerders, niet ons. Toch meent u te bepalen wat “redelijk” is voor kinderen die u nooit heeft gesproken.¨

Beter kan ik het verschil in machtspositie en daardoor ontstane psychologische onveiligheid, niet verwoorden. Onveiligheid en gebrek aan vertrouwen maakt dat incidenten en onveilige situaties blijven bestaan! Telkens weer en telkens opnieuw.

(c) Ting Chian Tey.

Effectief leerlingenvervoer is per definitie ook efficiënt. Andersom sturen op kostenreductie en efficiëntie biedt geen garantie voor effectief leerlingenvervoer.

In Elspeet heeft een groep ouders vijf jaar geleden het heft in handen genomen door hun kinderen veilig én op tijd op school te brengen. Dat wordt duidelijk als we spreken met Gert de Weerd, voorzitter van Stichting Veluwe IJsselland Leerlingenvervoer. Ook laten we enkele moeders aan het woord. “Mijn dochters gingen met het taxivervoer naar school in Zwolle. Dat liep in die tijd niet per se spaak omdat er te weinig taxichauffeurs waren. Het ging met name om de problemen die er waren tussen de chauffeurs en de kinderen. Bijvoorbeeld doordat de muziek erg hard stond in de bus. Er werden afspraken gemaakt, maar vaak waren er invalchauffeurs en het was moeilijk om dat te stroomlijnen. Vergeet niet, het gaat om kinderen die veelal gedragsproblemen hebben en/of zwakbegaafd zijn. Ze kwamen vaak overprikkeld op school en daar hadden ze een paar uur nodig om de kinderen weer terug te brengen tot de basis”, zegt De Weerd

“Op een gegeven moment bepaalde de gemeente Nunspeet dat nieuwe kinderen naar Barneveld moesten in plaats van naar Zwolle. Dat scheelde zes kilometer reisafstand. Toen hebben we besloten om zelf een vervoerslijn op te zetten en die zes kilometer zelf te betalen. Het ging om drie/vier kinderen en met eigen auto’s brachten we ze naar school. Het liep perfect en dat viel zelfs de school op.” Een lezenswaardig drieluik in de Nunspeter Courier.

Zie hier uw spiegel waar het om draait in het leerlingenvervoer. Niet om klakkeloos te kopiëren en uit te rollen in andere streken van het land! Buurtzorg heeft bewezen dat initiatieven van onderop, precies dat zijn en moeten blijven. Anders werkt het niet, gewoon langzaam laten groeien.

De centrale vraag is, Wordt zoals nu in het speciaal onderwijs per kind gekeken waar kansen en mogelijkheden liggen om deel te nemen aan de samenleving? Passen we de aanpak in het vervoer daarop aan - uiteraard binnen de grenzen van de mogelijkheden - zodat het speciaal onderwijs maximaal effect oplevert? Of worden kinderen die in het regulier onderwijs uitvallen alleen nog primair als kostenpost gezien? Waarop flink bezuinigd mag worden, in het kader van toegenomen defensiekosten, ter verdediging van onze maatschappelijke waarden? Hoe ironisch.

Korte lijntjes tussen chauffeurs, ouders en leraren kunnen voorkomen dat problemen escaleren. Dat vraagt vertrouwen om je uit te kunnen en mogen spreken als vaste chauffeur. Gaan we bouwen aan verbeterde netwerk bruggen tussen alle eilanden? Bouwen we aan weerbaarheid in onze samenleving voor alle betrokkenen?

Roelof Veenbaas

In een complexe wereld herkennen van patronen, vragen over oorzaken stellen en samen werken aan positieve toegankelijkheids rechten, vanuit mijn achtergrond als biomedisch ingenieur werkzaam aan de veiligheid van toegankelijk vervoer. Fouten maken is menselijk, maar ik wil ook leren van Eric Hollnagel (Synesis), Edgar Schein (Humble Inquiry), Todd Conklin en vele andere SafetyII reuzen, om vooral veilig te falen. - Reacties graag via de knoppen.