This post is also available in: English (Engels)
Een, vanwege de citaten, iets langere blog:
Op het terrein van doelgroepenvervoer en hulpmiddelenverstrekking is al jaren een budget-kortingen spiraal naar beneden werkzaam. Als je denkt dat de bodem is bereikt, blijkt het toch nog weer lager te kunnen. Inmiddels lijkt, veel te laat, de kade het schip te gaan keren.
Taxibedrijven
Panteia onderzocht in 2017 de taximarkt. Zij constateerde o.a. dat meer dan driekwart van het vervoer doelgroepenvervoer is. Als marges nauwelijks blijken te bestaan en 52% van de taxibedrijven rode cijfers schrijven, dan is dat behoorlijk zorgwekkend en alarmerend:
Opdrachten rolstoelvervoer steeds vaker niet gegund
Hopelijk is de bodem bereikt met vervoersaanbestedingen
Het is schrapen over de bodem om in het doelgroepenvervoer nog enigszins een boterham te kunnen verdienen. Helemaal nu tijdens de Corona crisis.
Gemeenten
Ook opdrachtgevers als gemeenten hebben te maken met bezuinigingen en extra taken. Daardoor ontstaat heel gemakkelijk een Catch 22 situatie. Een dans om voor zo weinig mogelijk budget toch vervoer en hulpmiddelen verstrekking te kunnen realiseren. Uit de geactualiseerde handreiking inkoop hulpmiddelen:
“2.1 Zorg ervoor dat de cliëntbehoefte in beeld is
Het goed in beeld hebben wat de inkoopbehoefte is voor een inkooptraject, is van groot belang voor het succesvol inkopen van Wmo-hulpmiddelen. Wat door de gemeente wordt ingekocht, moet aansluiten op de behoefte van de verschillende typen gebruikers in de gemeente. Hieronder worden de belangrijkste kwalitatieve en kwantitatieve gegevens weergegeven die in beeld moeten zijn.
Kwantitatieve gegevens:
a Hoeveel gebruikers gebruiken hulpmiddelen en hoe groot is de doelgroep met een complexe zorgvraag?
b Welke hulpmiddelen worden gebruikt, wat is het aantal uitstaande hulpmiddelen per productcategorie, het aantal leveringen en innamen in het voorliggende jaar per productcategorie?
c Welke ontwikkelingen zijn er de afgelopen paar jaar geweest, bijvoorbeeld wijziging in eigen bijdrage, inrichting van collectieve pools?
d Welke ontwikkelingen in gebruik worden verwacht voor de toekomst, bijvoorbeeld op basis van demografie, technologie of overheidsbeleid?
………
Kwalitatieve gegevens:
a Waar zijn gebruikers tevreden over en welke problemen ervaren zij bij de verstrekking en het gebruik van hulpmiddelen?
b Welke levertijd en kwaliteit van service en onderhoud vinden gebruikers redelijk?
c Welke dienstverlening wordt van de leverancier verwacht naast het leveren van hulpmiddelen?
d Wat mag worden gedaan door de leverancier in overleg met de gebruikers, zonder tussenkomst of accordering van de gemeente? “
Is dat de hulpmiddelengebruiker in beeld? Omzetcijfers en algemeen tevredenheidsonderzoek en het contact met de gebruiker over de schutting? Hoe passend kan een vertrekking dan zijn? Hoe kan de gemeente beoordelen of een eventuele individuele klacht terecht is?
Zorgverzekeraars
Zorgverzekeraars worstelen met kosten en doelmatigheid van hulpmiddelen in relatie tot de kwaliteit. Zo blijkt uit een onderzoek van het NIVEL en de VU:
“2.3.8 Na bezuinigen nu tijd voor kwaliteit
Zorgverzekeraars voelen hun verantwoordelijkheid over veilige toepassing van hulpmiddelen. Ze zouden “graag de vinger aan de pols houden.” Tegelijkertijd geven ze aan dat ze daar moeilijk invulling aan kunnen geven. Vooral omdat ze niet goed weten hoe je dat moet doen. “Elke week langsgaan is geen optie”. Zorgverzekeraars geven aan dat zij niet de hoofdverantwoordelijke voor de medische en technische inhoud kunnen zijn. Zorgverzekeraars hebben een belangrijke rol in de kosten en geven aan daar wat betreft het drukken van inkoopkosten van medische hulpmiddelen de bodem is bereikt. Waar drie jaar geleden bijvoorbeeld €50 miljoen aan incontinentie werd besteed, is dat nu €40 miljoen. Nu is het volgens zorgverzekeraars zaak om kwaliteit en dienstverlening te borgen. Misschien worden de kosten dan weer iets hoger, maar daar vinden zorgverzekeraars op zich niks mis mee. Een zorgverzekeraar illustreert: “Wat we vooral bereikt hebben, is dat de hoge marges van leveranciers maar ook van fabrikanten afgerand zijn. Want het is ons niet te doen om gebruikers te kort te doen.”
De vraag is natuurlijk of éérst die bodem bereikt moet zijn, zodat er bij bedrijven geen marge meer is voor kwaliteit. Om je dan pas te richten op kwaliteit. Een kwaliteit waarvan een verzekeraar zelf aangeeft moeilijk invulling te kunnen geven aan veilige toepassing van hulpmiddelen.
Voor de ouderen onder ons: Dat lijkt een beetje op Dik Trom die achterstevoren op een onwillige ezel gaat zitten, en aan z’n staart trekt ….
Knap als je als hulpmiddelen verstrekker, taxibedrijf of zorgverlener in zo’n situatie kunt blijven zitten.
Stippen op de horizon?
Het rapport van NIVEL en VU bevat heel veel beleidstaal en stippen op de horizon. Vergeet niet dat het voor kwaliteitsborging wel eens nodig zou kunnen zijn een andere richting in te slaan. Dan heb je bijzonder weinig meer aan stippen die je eerder in je blikveld aan de horizon hebt gezet.
Tegen alles in wel kwaliteit bieden, is dat vol te houden?
Als bedrijven kwaliteit willen bieden, maar tijdens aanbestedingen maar moeten afwachten of dat in de aanbesteding op waarde wordt geschat? Als ze zich afvragen of er in de komende periode nog werk voor iedereen is? Hoe is dat dan te rijmen? Als kwaliteit niet op basis van vertrouwen in een langdurig duurzame opdrachtrelatie werkt maar elke paar jaar opnieuw moet worden bevochten bij zorgverzekeraars en gemeenten? Hoe kun je dan structureel kwaliteit blijven leveren? Welke kosten zijn gemoeid met het, bij een nieuw contract, steeds wisselen van bedrijf, nieuwe voertuigen, andere chauffeurs? De oude nog niet afgeschreven voertuigen, is dat geen kapitaalvernietiging?
Ik heb bewondering voor bedrijven en gemeenten die het lukt kwaliteit en zorg voor passagiers en medewerkers leidend te laten zijn!
Hulpmiddelenleveranciers
In de hulpmiddelenverstrekking zijn er nog maar enkele hele grote bedrijven over. Naast een aantal kleinere (onder)aannemers, fabrikanten met vaak een specifiek doelgebied.
Bij die grote bedrijven worden ook rode cijfers geschreven:
Opnieuw verlies rolstoelleverancier Welzorg.
Hulpmiddelencentrum failliet, rolstoelen en scootmobielen blijven vooralsnog bij cliënten.
Wat kost het in de lucht houden van een eigenlijk too big to fail hulpmiddelen bedrijf? Welke investering is door de gemeenten gedaan bij de overname? Waarom hebben we het zover laten komen?
De hulpmiddelen gebruiker en passagier
Desastreus voor de hulpmiddelengebruiker! Het is dan ook niet zo vreemd dat o.a. patiëntenfederatie constateert dat de kwaliteit van de hulpmiddelenzorg beter moet:
“De gevolgen voor mensen die te maken hebben met een niet goed werkend of slecht passend hulpmiddel zijn groot. Zij kunnen soms letterlijk de straat niet meer op, kunnen niet naar school of werk en missen contacten buiten de deur. In oktober schreven zes organisaties waaronder de Patiëntenfederatie hierover nog een brief aan de Tweede Kamer. Veldman: ‘We wijzen in die brief twee kernproblemen aan. Ten eerste dat er meer aandacht moet komen voor hulpmiddelenzorg. Het woord hulpmiddel klinkt bijvoorbeeld al klein, alsof een geneesmiddel belangrijker is en je wel zonder hulpmiddel kan. Maar een hulpmiddel is absoluut essentieel voor het leven van mensen. En ten tweede dat er meer keuzemogelijkheden moeten zijn voor mensen. Heel plat gezegd krijgen mensen op sommige plekken standaard de goedkoopste spullen. Het aanbod is in sommige gebieden heel karig.’ “
Dat het, bijvoorbeeld in Zweden, heel anders kan blijkt uit een gastblog van Sandra Zwagerman op troostoverleven.nl: Rolstoelwalhalla. Snel en adequaat handelen.
Zwarte cijfers belangrijk voor kwaliteit
Alleen een bedrijf dat structureel zwarte cijfers schrijft is in staat om uit de winst kwaliteit tot een van de fundamenten van z’n bestaan te maken, naast voortbestaan, klant- en werknemerstevredenheid. Dat zit in de vezels van een bedrijf dat is opgezet volgens het Rijnlandse management model. Dán kun je een structureel goede oplossing bieden en blijven bestaan!
Daar past géén race naar de bodem bij, in aanbestedingsrondes. De ene periode volop aan de bak, de periode erna je werknemers ontslaan omdat je net te duur was. Kwaliteit bevorderen, hoe dan?
Of zorgverzekeraars met kwaliteitsindicatoren, die dat in wezen niet zijn, maar die wel leiden tot extra verstikkende regeldruk:
Administratieve lasten kosten verpleeghuiszorg 25.000 fte. :
“Ervaringen uit de coronacrisis bieden kansen
Vermindering van administratieve lasten begint met vertrouwen, schrijft Berenschot in haar rapport. Iets dat ook de Raad voor de Volksgezondheid eerder al constateerde in haar rapport ‘Blijk van vertrouwen’. De huidige situatie biedt daarvoor kansen.”
De situatie waarbij de ziekenhuizen en verzekeraars met elkaar in de clinch liggen wie de meerkosten t.g.v. de Corona crisis, gaat betalen biedt weinig hoop op een snel herstel van het werken op basis van vertrouwen. Dat nu al gedacht wordt dat de door Covid19 uitgestelde zorg wel eens geen zinnige zorg zou kunnen zijn, geeft blijk van een bijzondere gedachten kronkel bij verzekeraars.
Bij herstel van vertrouwen passen geen angelsaksische modelmanagers, maar wél gemeenteambtenaren en zorgverzekeringsmedewerkers met voldoende inhoudelijke kennis van zorg, hulpmiddelen en taxivervoer. Een contract wordt niet voor niets: “Gegund”!
Geef mensen en bedrijven de ruimte om kwaliteit te kúnnen bieden. Het wordt echt hoog tijd voor een flinke systeem en paradigma verandering. Veel kosten gaan in niet effectieve controle, regelgeving, aanbestedingen, advisering en rechtzaken zitten.
Geld dat ook, naast het bieden van vertrouwen, in kwaliteit kan worden geïnvesteerd!